-
1 кабык
сущ.1) в разн. знач. кора́, ко́ркаагач кабыгы — кора́ де́рева
усак кабыгы — кора́ оси́ны, оси́новая кора́
яра кабыгы — ко́рка на ра́не
2) луб, лубо́к, лы́ко || лубяно́й, лу́бочныйюкә агачларының кабыгын төшерү — снима́ть луб ( драть лыко) с лип
кабык җебетү — мочи́ть лы́ко
кабык арба — лубяна́я теле́га
кабык ишек — лу́бочная дверь
3) ко́рка, кожура́ ( некоторых плодов)лимон кабыгы — лимо́нная ко́рка
кавын кабыгы — ко́рка ды́ни
бәрәңге кабыгы — кожура́ карто́феля
4) скорлупа́ ( яйца)5)а) шелуха́, ко́жица, скорлупа́ (овощей, плодов, семян и т. п.)борчак кабыгы — шелуха́ горо́ха
алма кабыгы — ко́жица я́блока
көнбагыш кабыгы — шелуха́ се́мечек
чикләвек кабыгы — скорлупа́ оре́ха
б) чешу́йкатополь бөреләренең кабыгы — чешу́йка тополи́ных по́чек
6) чешуя́, ко́жа ( пресмыкающихся)кәлтә җәенә берничә мәртәбә кабыгын сала — я́щерица за ле́то не́сколько раз меня́ет ко́жу
7) геол. оболо́чка, кора́җир кабыгы — оболо́чка Земли́, земна́я кора́
8) книжн. кора́, ко́рка ( полушарий мозга) || ко́рковыйбаш миенең кабык катлавы — ко́рковый слой головно́го мо́зга
9) перен. оболо́чка, скорлупа́үз кабыгыңа бикләнү — замыка́ться (прятаться, уходить и т. п.) в свою́ скорлупу́
10) перен. оболо́чка; оде́ждакешенең тышкы кабыгына карама — не смотри́ на оболо́чку челове́ка ( не суди о человеке по одежде)
•- кабык кимерүчеләр
- кабык коңгызы
- кабык шин -
2 күк
I прил.1) голубо́й, голубо-; си́ний, лазу́рныйкүк буяу — голуба́я (си́няя) кра́ска
күккә буяу — кра́сить в си́ний цвет
күк яулык — голубо́й (си́ний) плато́к
күк күзле — голубогла́зый
күк томан — голубо́й тума́н
2) перен. си́нийавыруның иреннәре күк — у больно́го гу́бы си́ние
3) си́зый, сизо-күк күгәрчен — си́зый го́лубь
күк канатлы акчарлаклар — сизокры́лые ча́йки
4) си́вый; се́рый диал. ( о масти)күк ат — си́вая ло́шадь; си́вка
•- күк агач- күк ала
- күк бөрлегән
- күк җиләк
- күк күбәләк
- күк сөт
- күк сусын
- күк чәчәк II сущ.1) в разн. знач. не́бо, небосво́д || небе́сныйкүкне болыт каплаган — не́бо покры́то ту́чами
күктә ай йөзә — на не́бе плывёт луна́
йолдызлы күге — звёздное не́бо
күктән сөрелгәннәр — изгна́нники не́ба
күзләрне күккә төбәү — обрати́ть взо́ры на не́бо
күк төсендәге — небе́сного цве́та, я́рко-голубо́й
күк зәңгәрлеге — небе́сная синева́, небе́сная лазу́рь
күк җисемнәре — небе́сные тела́
2) в знач. нареч. күккә вверхзенит туплары күккә төбәлгән — зени́тные ору́дия наце́лены вверх
•- күк бите- күк гөмбәзе
- күк гөрелдәү
- күк гөрселдәү
- күк гөрелтесе
- күк итәге
- күк чите
- күк йөзе
- күк көймәсе
- күк чатыры
- күк күкрәү
- күк меридианы
- күк сферасы
- күк экваторы••күк арбасы — гром (букв. небе́сная теле́га)
күк белән җир арасы — (отлича́ться) как не́бо от земли́; не́бо и земля́
күк белән җир арасында (булу) — быть, находи́ться ме́жду не́бом и землёй
күк белән җир арасында йөрү — вита́ть ме́жду не́бом и землёй; вита́ть в облака́х
күк белән ябылган (капланган) — некры́тый, без кры́ши
күк кабыгы (капусы) ачылды — сча́стье привали́ло; наста́л ( чей-то) звёздный час
күк кабыгы (капусы) ачылганны көтү — наде́яться на аво́сь
күк (күкләр) күкрәтү — мета́ть гро́мы и мо́лнии (гро́мы-мо́лнии)
күккә күтәрү (чөю); күккә күтәреп (чөеп) мактау — возноси́ть/вознести́ до небе́с
күк патшасы — царь (оте́ц) небе́сный
күк терәве — прост. верзи́ла
күккә күтәрелү — взорва́ться, взлете́ть на во́здух
күккә очыру (күтәрү) — взорва́ть, подня́ть на во́здух
күкнең төбе тишелү — разве́рзлись небеса́, разве́рзлись хля́би небе́сные (о сильном, проливном дожде)
күктән җиргә төшү — упа́сть (сойти́) с не́ба (небе́с) на зе́млю
күктән иңгән — рел. по́сланный бо́гом, от бо́га
күктән (төшкәнне) көтү — ждать ма́нну небе́сную; ждать у мо́ря пого́ды; наде́яться на аво́сь
күктән төшү — как (бу́дто, сло́вно, то́чно) с не́ба свали́лся (упа́л); сва́ливаться (свали́ться, па́дать, упа́сть) с не́ба (т. е. случи́ться неожи́данно, внеза́пно); как (бу́дто, сло́вно, то́чно) с луны́ свали́лся (упа́л); сва́ливаться (свали́ться, па́дать, упа́сть) с луны́; как с не́ба свали́лся; с не́ба свали́лся (упа́л) (о неожиданно полученном, достигнутом)
- күкләргә ашу III послелог; разг.; см. кебеккүктән эзләгәнне җирдән табу — на ловца́ и зверь бежи́т (букв. иска́ть на не́бе, а найти́ на земле́)
кояш чыккан күк булды — сло́вно взошло́ со́лнце
См. также в других словарях:
кайры — Агач кабыгы. КАЙРЫ БАЛЫ – Төчлегән. КАЙРЫ ТУН – Иләнгән тиредән тегелгән тышсыз тун … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төчегән — 1. Агачның кабыгы һәм үзагачы арасындагы катлавында минераль һәм органик матдәләргә бай сыекча 2. Агачның кабыгы астында яшь, яңа ясалып килә торган лайлалы үзагач катлавы, яшь кайры; рус. Заболонь. ТӨЧЛЕГӘН КОҢГЫЗЫ – Агач кайрысын һәм төчлегәнен … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төчлегән — 1. Агачның кабыгы һәм үзагачы арасындагы катлавында минераль һәм органик матдәләргә бай сыекча 2. Агачның кабыгы астында яшь, яңа ясалып килә торган лайлалы үзагач катлавы, яшь кайры; рус. Заболонь. ТӨЧЛЕГӘН КОҢГЫЗЫ – Агач кайрысын һәм төчлегәнен … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
юкә — 1. Хуш исле вак саргылт чәчәкле, кабыгыннан мунчала алына торган яфраклы агач. с. Шул агачтан эшләнгән юкә такта 2. Юкә агачының кабыгы. с. Шул кабыктан эшләнгән юкә бишек 3. Төрле кирәк ярак (чабата, карнаша һ. б.) үрү өчен яшь юкә кабыгыннан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
